Het grootste probleem van Android is de fragmentatie van het besturingssysteem. Android Planet legt de oorzaak van de fragmentatie uit en hoe Google dit probleem op kan lossen.
Lees verder na de advertentie.
Wat is fragmentatie en waarom vormt het een probleem?
Fragmentatie betekent ‘verdeling in stukjes’. Bij Android wordt de term fragmentatie gebruikt om aan te duiden dat het besturingssysteem uit heel veel verschillende versies bestaat. Al die versies worden door veel verschillende smartphone- en tablet-bezitters gebruikt. Lang niet iedereen gebruikt dezelfde Android-versie, en dat zorgt voor de fragmentatie.
Het probleem van fragmentatie is drieledig. Ten eerste zorgt de fragmentatie van Android ervoor dat niet iedereen dezelfde Android-ervaring heeft. Een nieuwe versie heeft nieuwe softwarematige functies en features, waardoor Android-gebruikers met een oudere versie niet van de nieuwe functies gebruik kunnen maken terwijl hun smartphone of tablet deze functies bijvoorbeeld wel ondersteunt.
Ten tweede zorgt de fragmentatie van Android voor problemen bij ontwikkelaars. Zij bouwen apps op basis van een Android-versie, maar willen meestal wel de nieuwe functies van de laatste Android-versie in hun app implementeren. Die functies kunnen echter maar door een klein gedeelte van de totale groep gebruikers worden gebruikt. Hierdoor moeten ontwikkelaars veelal concessies doen om hun app ook op oudere Android-versies te laten draaien, waardoor apps lang niet altijd even innovatief zijn.
Het derde probleem waar de fragmentatie voor zorgt, is het grootste probleem: het beveiligingsrisico van Android. In elke Android-versie worden verschillende lekken ontdekt waar kwaadwillenden misbruik van kunnen maken. Deze zogeheten zerodays – vernoemd naar de tijdsframe waarin het lek zou moeten worden opgelost; in één dag – worden misbruikt door hackers en overheden om bijvoorbeeld gevoelige informatie over een persoon te verkrijgen.
Als Google een dergelijke lek ontdekt – zoals het recente ernstige lek in het videoframework van Android – of het lek wordt aan hen gerapporteerd, dicht de internetgigant dit en wordt een patch voor het systeem uitgerold. Deze patch moet vervolgens door fabrikanten en in sommige gevallen ook nog telecomproviders worden verwerkt en goedgekeurd, waardoor veel Android-gebruikers maandenlang kwetsbaar zijn voor een bekend lek dat kan worden misbruikt. Het komt zelfs voor dat een dergelijk belangrijke patch een smartphone of tablet nooit bereikt, omdat de fabrikant heeft besloten om het toestel niet meer van updates te voorzien.
Hoe is de fragmentatie van Android ontstaan?
Google maakt Android en fabrikanten mogen Android gratis gebruiken om op hun toestellen te installeren. Deze fabrikanten voegen veelal hun eigen huisstijl toe aan Android, dat ook wel een skin wordt genoemd. Met een skin wil de fabrikant zich onderscheiden van alle andere fabrikanten, door bijvoorbeeld een kenmerkend uiterlijk of specifieke functies aan te bieden, waar gebruikers zich aan gaan hechten. Het is een flink proces om een skin te ontwikkelen, omdat de gehele Android-versie van Google op heel veel verschillende punten moet worden aangepast, voordat het op een smartphone of tablet van de fabrikant draait.
Zowel de chip- als smartphonefabrikant bepalen of een toestel wordt geüpdatet
Het moment dat Google een nieuwe Android-versie lanceert, hebben fabrikanten meestal al korte tijd toegang tot de nieuwe versie. Als eerste bekijkt de chipfabrikant welke chips de nieuwe Android-versie gaan ondersteunen. Zij ontwikkelen een nieuwe firmware voor de chip, waar telefoon- en tabletfabrikanten gebruik van kunnen maken. Deze fabrikanten kijken vervolgens welke toestellen een update krijgen en dan voeren zij de aanpassingen in de software door. De software is echter niet bij elk mobiel apparaat hetzelfde; bij zeer veel toestellen wordt er een aparte softwareversie ontwikkeld.
Uiteindelijk besluiten de chip- en telefoonfabrikant dus samen welke toestellen de update ontvangen. Dit is veelal maar een fractie van het complete aanbod, waardoor fragmentatie ontstaat. Smartphones en tablets worden te oud om te updaten, of krijgen door een beslissing van de fabrikant plotseling geen updates meer. De gebruiker zit met een verouderd product, en daar valt – indien de gebruiker niet veel technologische kennis heeft – weinig tegen te doen. Het komt zelfs voor dat gebruikers een nieuw toestel met een relatief recente Android-versie kopen dat gewoonweg nooit wordt geüpdatet. Dit gebeurt meestal bij de budgettoestellen.
Het is niet vreemd dat fabrikanten op een gegeven moment stoppen met het uitrollen van updates voor een verouderd toestel, maar in de Android-wereld wordt een smartphone te snel opgegeven. Neem bijvoorbeeld Apple, die het aankomende besturingssysteem iOS 9 beschikbaar maakt voor de iPhone 4S – een toestel dat inmiddels vier jaar oud is. Er zijn weinig Android-fabrikanten die hun vier jaar oude smartphone nog van de laatste versie van het besturingssysteem voorzien. Dat zou betekenen dat Samsung het aankomende Android M ook voor de Galaxy S2 en Galaxy S3 beschikbaar zou maken.
Het belangrijke verschil tussen Android en iOS met betrekking tot de fragmentatie is het aantal fabrikanten en toestellen. Apple brengt elk jaar één of twee nieuwe smartphones uit, waardoor het bedrijf in vijf jaar tijd maximaal tien smartphones van een update hoeft te voorzien. Bij Android worden er elke maand wel tien smartphones door allerlei fabrikanten uitgebracht, en ben je afhankelijk van de fabrikant van updates – en niet van Google. Daar komt nog eens bij dat fabrikanten veelal verschillen in opvatting over de updatecyclus, waardoor sommige fabrikanten wel veelvuldig hun smartphones updaten, en anderen juist niet. Een klein lichtpuntje binnen de fragmentatie is de Nexus-lijn van Google en recente Motorola-toestellen, die altijd als eerste van firmware-updates worden voorzien.
→ Android updates: waarom het wachten soms zo lang duurt
Hoe staat Android er nu voor?
Het probleem van de fragmentatie van Android wordt langzaamaan steeds kleiner. Op moment van schrijven draait één op de vijf Android-toestellen op Lollipop (18,1 procent), wat een redelijk goede score is. Android 4.4 KitKat is de grootste met 39,3 procent, waarna Jelly Bean – Android 4.1 tot 4.3 -volgt met 33,6 procent. De oudste versies, Ice Cream Sandwich, Gingerbread en Froyo draaien op respectievelijk 4,1, 4,6 en 0,3 procent van alle Android-toestellen.
Om het een beetje kort door de bocht te zeggen: inmiddels draait 90 procent op een ‘redelijke versie’ van Android. Dat wil zeggen: 90 procent draait op Android 4.1 Jelly Bean of hoger. Het aandeel van Lollipop en KitKat is met 57 procent ook aangenaam. Daarmee kun je stellen dat meer dan de helft van de Android-toestellen op een vrij recente versie van Android draait.
Google heeft met name goede zaken gedaan met Android 4.4 KitKat, een update die weinig grafische vernieuwingen bracht, maar wel veel problemen onder de motorkap aanpakte, zoals het terugdringen van het verbruik van werkgeheugen en Project Svelte, waardoor KitKat ook op oudere toestellen goed kan draaien. Dat is te zien: veel fabrikanten maakten de KitKat-update beschikbaar voor hun toestellen, waaronder ook oudere smartphones en tablets.
Wat kan Google doen om de fragmentatie aan te pakken?
Google kan vier acties ondernemen om de fragmentatie en bijbehorende problemen aan te pakken.
1. Android blijven optimaliseren
Android lijkt met de meeste updates steeds zwaarder te worden en meer van je smartphone of tablet te vragen. Het is belangrijk dat Google zich niet enkel richt op innovatie en nieuwe functies, maar dat ook oudere toestellen Android kunnen blijven draaien. Dat betekent dat Google zich moet realiseren dat het cpu- en ram-verbruik niet te hoog moet worden, maar dat er ook niet te veel diensten zijn die constant op de achtergrond draaien – wat in de laatste versies van Android helaas wel het geval is. Dat is niet alleen slecht voor oudere smartphones en tablets, maar ook voor de accu van je gloednieuwe toestel.
2. Fabrikanten verplichten te updaten
Fabrikanten mogen Android gratis gebruiken, maar moeten wel gehoorzamen aan Google. Zo mag het uiterlijk van Android niet te drastisch worden aangepast en moet de fabrikant bijvoorbeeld de standaard-apps van Google met hun apparaten meeleveren. Google zou fabrikanten kunnen verplichten om toestellen voor minimaal twee jaar te updaten. Als zij dit niet doen volgen er sancties, zoals boetes of minder ondersteuning van Google.
3. Updater voor patches
Google zou een speciale update-app aan Android kunnen toevoegen waarmee lekken in de Google-versie van Android gedicht kunnen worden. Als er een ernstige zeroday wordt ontdekt kan Google dit middels een patch updaten. De update-app zou daarbij enkel worden gebruikt om patches te installeren, en niet om het systeem te updaten. Daar is de fabrikant nog steeds verantwoordelijk voor.
4. De tijd zijn werk laten doen
We komen in een periode dat de innovatie binnen hardware van smartphones en tablets langzaamaan stagneert. We hebben octacore-processors, 4GB aan RAM en 21 megapixel-camera’s in onze high-end-smartphones, en de goedkopere toestellen worden ook steeds vaker voorzien van degelijke hardware. Dit betekent dat Android gemakkelijker kan draaien op goedkopere smartphones en tablets, omdat krachtige hardware steeds goedkoper wordt.
Uiteindelijk kan de verzadiging in de hardwarewereld een groot voordeel voor de fragmentatie van Android hebben. De goedkopere Android-smartphones zijn echt niet zo slecht meer – kijk maar naar de Moto G uit 2015 – en het updateproces wordt door de krachtigere hardware gemakkelijker gemaakt. Nu is het hopen dat rond die tijd ook fabrikanten gaan inzien dat het (ook commercieel gezien) belangrijk is om een smartphone voor een langere tijd up-to-date te houden, want het zal voor velen de komende jaren niet meer nodig zijn om elk jaar of zelfs om de twee jaar een nieuwe smartphone te kopen.
