Smartphoneverslaving is een probleem, omdat we geen idee hebben welk effect het op ons leven heeft. Verschillende schrijvers trekken daarom aan de noodklok. Onder andere met het boek Superverslavend.
Lees verder na de advertentie.
Smartphoneverslaving
Aan verschillende kanten wordt alarmerend gesproken over ons smartphonegedrag. Eerder dit jaar verschenen er maar liefst drie boeken over het onderwerp. ‘On/Off’ van Sydney Vollmer gaat over onze afhankelijkheid van digitale technologie. ‘Is daar iemand’ van Wouter van Noort gaat over hoe obsessief smartphonegedrag ons leven beïnvloedt. En ‘Superverslavend’ van Adam Alter laat zien waarom smartphones, apps en social media zo verslavend zijn en wat we er aan kunnen doen.
2048
We spraken Adam Alter, schrijver van dit laatste boek en docent marketing en psychologie aan New York University. Alter merkte zelf verslaafd te zijn geraakt aan zijn smartphone. Specifiek het spelletje 2048. “Ik zat in een vliegtuig van New York naar Los Angeles en was van plan om wat te werken, een dutje te doen en iets te eten. Ik startte met spelen vlak voordat we opstegen en plots was het zes uur later.” Alter kwam er snel achter dat mensen in zijn omgeving soortgelijk gedrag vertoonden met bijvoorbeeld social media of e-mail. Na verder onderzoek spreekt hij nu van de eerste tekenen van een crisis.
Verslaving aan smartphones, apps en social media wordt gedragsverslaving genoemd, maar lijkt op normale verslaving. Dit gedrag wordt een probleem als we zelf niet meer kunnen kiezen om te stoppen en negatieve gevolgen ervaren. Negatieve gevolgen van smartphoneverslaving zijn bijvoorbeeld dat onze aandacht afneemt, we ons slechter kunnen concentreren en slechter slapen. Een verstoorde nachtrust komt namelijk niet alleen door het blauwe licht van onze schermen, maar ook doordat we obsessief smartphones en andere apparaten gebruiken op elk moment dat we wakker zijn.
Verslavende apps
App-makers gebruiken specifieke ingrediënten om onze aandacht zo lang mogelijk vast te houden. Dit doen ze met doelen die net buiten ons bereik liggen, positieve feedback, het gevoel vooruitgang te maken, taken die steeds moeilijker worden, onopgeloste spanningen en sociale interactie. Denk aan de constante positieve feedback van onze social media-apps via likes en retweets, maar bijvoorbeeld ook hoe Netflix de pauze tussen twee afleveringen zo klein mogelijk maakt. Op de korte termijn voldoen zulke apps aan onze behoeftes. Maar wat zijn de gevolgen op de lange termijn? Daar moeten we meer over nadenken, stelt Alter.
Deze bedrijven verdienen aan menselijke zwaktes en wij zouden ze aan een strikte norm moeten houden.
“Technologiebedrijven brengen geen producten uit die zijn ontworpen om mensen verslaafd te maken, maar ik denk wel dat het bouwen van het meest aantrekkelijke platform dat je kunt maken gevolgen heeft. Niet enkel fysiek, maar bijvoorbeeld ook sociaal en financieel. Deze bedrijven verdienen aan menselijke zwaktes en wij zouden ze aan een strikte norm moeten houden.” Het is nog onduidelijk op welke manier app-makers hun verantwoordelijkheid moeten nemen en wie ze zou moeten controleren. Daarom moet de oplossing eerst bij onszelf liggen.
“We moeten ons gedrag tegenover technologie aanpassen”, stelt Alter. “We hebben technologie onze levens laten binnenvallen zonder na te denken over de gevolgen.” Het lijkt tegenwoordig onmogelijk om onze smartphone helemaal af te zweren en dat is ook niet de bedoeling, maar we kunnen er wel naar streven om onze smartphone minder vaak te gebruiken. “De macht die we nog hebben is om de dingen die we moeilijk te weerstaan vinden, van ons weg te houden. Laat je Fitbit soms eens thuis. Laat je smartphone soms in een la liggen. Zet je smartphone enkele uren per dag op vliegtuigmodus.”
Gamificatie
Alter gelooft tevens in de kracht van gamificatie als middel om goed gedrag te leren. Ook noemt hij enkele voorbeelden van apps die helpen om onze smartphone vaker weg te leggen. Deze oplossingen zijn echter twijfelachtig, zeker gezien zijn eerdere waarschuwingen. Gevaar voor verslaving ligt zeker bij gamificatie met eigen doelen en beloningen op de loer. “We moeten inderdaad voorzichtig zijn”, geeft Alter toe. Als voorbeeld in zijn boek noemt hij wel het gevaar van een fitnesstracker als Fitbit. Hoewel deze wearable mensen motiveert om bijvoorbeeld 10.000 stappen per dag te zetten, kan het bereiken van dit getal belangrijker worden dan luisteren naar ons lichaam.
Zet je smartphone enkele uren per dag op vliegtuigmodus.
Pokémon GO is een ander bekend voorbeeld van beweging gamificiferen. Maker Niantic laat namelijk constant weten dat de game bedoeld is om mensen aan het bewegen te krijgen. “Het heeft inderdaad een positief effect gehad, namelijk dat mensen die niet zoveel bewogen meer gaan zijn bewegen”, zegt Alter. “Maar het heeft ook genoeg negatieve effecten gehad. Mensen die de weg op lopen, slecht autorijden, sociale interacties stopzetten en minder productief zijn.”
Virtual reality
Virtual reality is volgens Alter de volgende grote stap voor potentiële verslaving. “Als je denkt dat smartphones al een big deal zijn, bedenk dan maar eens wat er gebeurt als we allemaal een eigen virtualrealitybril hebben. Wat als virtual reality zo populair wordt als iedereen verwacht? Dat vind ik bijzonder zorgwekkend.”
Het is dus niet vreemd dat een bedrijf als Facebook Oculus koopt, Google vol inzet op virtual reality en Apple bezig is met augmented reality. Dit is namelijk de volgende stap om onze aandacht vast te houden. Ondertussen praten de bedrijven over deze technologie met de meest positieve taal, met een nadruk op onder andere educatie en empathie. Net zoals Niantic bij Pokémon GO voornamelijk praat over beweging, terwijl de game bedoeld is om zoveel mogelijk geld te verdienen. “Laten we het over educatie en gezondheidszorg hebben, want niemand zal dat iets slechts vinden. Toch er zijn zoveel nadelen waar niemand het over heeft. Daarom moeten we voorzichtig zijn.”
In Superverslavend werkt Alter het probleem van smartphoneverslaving beter uit dan de oplossing, waardoor je als lezer gealarmeerd achterblijft zonder duidelijke handvatten om er iets aan te doen. Op z’n minst zet het boek je wel aan het denken.
Superverslavend van Adam Altar is nu verkrijgbaar (€21, Maven Publishing, ISBN 9789492493125)
