Gids: WhatsApp-fraude herkennen en voorkomen

Fraude via WhatsApp: je hebt er vast weleens van gehoord. Maar hoe werkt dit nou eigenlijk, en hoe herken je het? En minstens zo belangrijk: hoe voorkom je fraude via WhatsApp? In deze gids geven we de antwoorden op al deze vragen.

Alles over WhatsApp fraude

Fraude via WhatsApp komt steeds vaker voor. Volgens cijfers van de Fraudehelpdesk blijft het aantal slachtoffers stijgen. Niet alleen het aantal gedupeerden neemt toe, ook totale schadepost blijft groeien. Daar waar gedupeerden in 2018 nog ruim 250.000 euro via WhatsApp naar oplichters overmaakten, was dit in 2019 al meer dan 1 miljoen.

WhatsApp-fraude komt in vele vormen en gedaantes voor, maar er zijn altijd een paar constante elementen aanwezig. Ten eerste doet de oplichter zich voor als een bekende van je, zoals een goede vriend(in), collega, kind of je partner. Daarnaast vraagt de ‘bekende’ altijd om geld, en graag snel een beetje.

Er is namelijk altijd haast in het spel. Je ‘bekende’ heeft ineens twee onbetaalde rekeningen voor haar/zijn kiezen gekregen, een grote boete ontvangen of een financiële blunder gemaakt, en moet nu betalen. Aan jou het verzoek om dit bedrag voor te schieten. De oplichter belooft dit bedrag, natuurlijk, altijd snel terug te betalen.

5 tips om fraude via WhatsApp te herkennen

Voor zover de aanleiding. Veel belangrijker is dat je de charlatan snel weet te herkennen voor je opgelicht wordt.

1. De foto klopt, maar het nummer ook?

Bij WhatsApp-fraude gebruikt de oplichter waarschijnlijk de profielfoto van de ‘bekende’ in kwestie. Hieraan geraken is niet zo lastig. Het is daarom vooral belangrijk om op het telefoonnummer van de afzender te letten. Komt deze overeen met het nummer van je bekende? Indien dit niet het geval is kun je het bericht waarschijnlijk negeren.

2. Check het nummer nogmaals

Klopt het nummer met de foto? Houd dan alsnog de hand op je knip. De oplichters kunnen namelijk de WhatsApp van jouw bekende ‘gehackt’ hebben. Dit gebeurt doorgaans aan de hand van voicemails. Als oplichters gebruikmaken van een WhatsApp-account hebben ze een verificatiecode nodig. Deze code wordt in eerste instantie per tekst gestuurd, maar kan ook in de voicemail belanden.

Wanneer de voicemailbox van het slachtoffer slecht beveiligd is, bijvoorbeeld omdat het wachtwoord “0000” is, is het voor de oplichters een eitje om de voicemail te beluisteren en vervolgens de code te gebruiken. Zodoende lijkt het alsof je met je collega, dochter, partner of zoon te maken hebt, maar eigenlijk zit er een oplichter aan de andere kant van het scherm.

3. Gebrekkig Nederlands

Let daarnaast op het taalgebruik van de ander. Veel WhatsApp-fraudeurs bevinden zich in het buitenland en zijn daarom afhankelijk van Google Vertalen. Deze vertaaldienst werkt prima, maar is niet perfect. Wees daarom huiverig als het WhatsApp-bericht in gebrekkig Nederlands is geschreven.

4. Oplichter wil nooit bellen

Wanneer je dochter via WhatsApp ineens om 1200 euro vraagt, wil je waarschijnlijk op zijn minst wat tekst en uitleg. Dit gaat echter niet lukken, want de oplichters hebben legio smoesjes klaarliggen om maar geen telefonisch contact te hebben. Wel om een forse som geld vragen maar alleen contact willen via de chat is natuurlijk ontzettend gek.

5. Oplichter wil digitaal betaald worden

Tot slot wil de oplichter altijd digitaal worden betaald. Je krijgt dus ineens een betaalverzoek via Tikkie, PayPal of iDeal binnen. Ook werken de oplichters soms met bankrekeningen, waar dan weer katvangers voor gebruikt worden. Zij krijgen een percentage van de winst: jouw geld, dus. Een contante betaling slaan de oplichters altijd af.

WhatsApp fraude voorkomen

Nu duidelijk is waar we op moet letten om WhatsApp-fraude te herkennen, is het belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen. Oplichters werken namelijk net als andere criminelen: ze gaan voor de makkelijkste prooi. Als jouw WhatsApp-account beter beveiligd is dan die van je buurman of buurvrouw, laten ze jou waarschijnlijk buitenschot.

1. Zet tweestapsverificatie aan

De eerste voorzorgsmaatregel is het aanzetten van tweestapsverificatie op WhatsApp. Hierdoor moet je een toegangsnummer invullen als je een telefoonnummer in de chat-app registreert. Deze code staat los van WhatsApp, waardoor het voor een hacker moeilijker is om toegang te krijgen.

Open WhatsApp op je toestel en ga naar de Instellingen. Kies ‘Account’ en selecteer ‘Verificatie in twee stappen inschakelen’ en stel de zescijferige code in. Onthoud deze code goed, want de chat-app vraagt hem zo nu en dan ter verificatie. Kom je er niet uit? Lees dan onderstaand artikel voor een uitgebreide uitleg.

Lees verder: Zo stel je tweestapsverificatie in bij WhatsApp

2. Beveilig je voicemail

Daarnaast is het verstandig om je voicemail een sterk wachtwoord te geven. Kies in ieder geval nooit een voor de hand liggende code, zoals “1234”. Het wijzigen van de beveiligingscode verschilt per provider. Het startpunt is altijd 1233 bellen. Volg daarna onderstaande aanwijzingen per provider:

• KPN: Toets 2 om naar de instellingen te gaan en kies optie 1 om de toegangscode te wijzigen. Voer een nieuw wachtwoord in.
• Tele2: Kies optie 4 in het menu en vervang de code.
• T-Mobile: Toets 9 om naar de instellingen te gaan en toets nogmaals 2, gevolgd door 2. Voer nu een nieuw wachtwoord in.
• Vodafone: Kies optie 11 in het hoofdmenu en toets 2, gevolgd door 3. Voer nu een nieuwe pincode in.

Meer beveiligingstips

We doen steeds meer digitaal. Het is daarom belangrijk dat je je Android-telefoon, computer en smartwatch goed beveiligt. Je voordeur doe je immers ook op slot, toch? Een goed startpunt is onze Android-beveiligingsgids. Hierin leggen we stap voor stap uit hoe je je toestel zo veilig mogelijk maakt. Gebruik ook altijd een wachtwoorden-app. Op die manier maak je het kwaadwillenden een stuk lastiger om er met jouw accounts vandoor te gaan.

• Getest: Dit zijn de beste authenticator-apps voor veiliger inloggen (22-5)
• Onderzoek: ‘Tienduizenden apps lekken per ongeluk gebruikersdata’ (13-5)
• 4 manieren om de fabrieksinstellingen van je Android terug te zetten (10-5)
• Datalekken begrijpen, herkennen en melden: 7 vragen en antwoorden (4-5)
• Tip: zo kun je een anonieme beller achterhalen (28-4)